کوهنوردی یکی از مفرحترین ورزشهاست، اما باید توجه داشت هر چه از سطح زمین بالاتر میرویم، فشار هوا هم کمتر میشود و کار اکسیژنرسانی سیستم تنفسی هم سختتر میشود. بنابراین با کاهش فشار هوا، سردرد و سرگیجه هم شروع میشود.
به مرور با حضور طولانی در ارتفاع بالای 5000 متر، بافت ماهیچهای رو به زوال میرود و احتمال جمعشدن مایعات درون ششها و مغز افزایش مییابد که میتواند کشنده باشد. معمولا در ارتفاع بالاتر از 7500 متر، افت اکسیژن آنقدر شدید است که فرد هوشیاری خود را از دست داده و حتی ممکن است بمیرد. به همین دلیل کوهنوردان برای صعود به ارتفاع بالاتر، خود را برای مقابله با فشار پایین آماده کرده و بیشتر از کپسول اکسیژن استفاده میکنند.
مراقب ارتفاعزدگی باشید
بیماری ارتفاع یا ارتفاعزدگی ناشی از کاهش میزان اکسیژن هوا در ارتفاعات بالاست. این عارضه اغلب افرادی را که در ارتفاعات پایین زندگی میکنند و به ارتفاعات 2500 متر و بالاتر سفر میکنند، گرفتار میکند. سردرد، سرگیجه، سیاهیرفتن چشمها، ضعف، بیخوابی و دلآشوبی از شایعترین علائم این بیماری است. افرادی که دچار علائم شدید میشوند باید بسرعت به ارتفاع پایینتر بیایند. برای پیشگیری از ارتفاعزدگی باید هنگام کوهنوردی بتدریج به ارتفاعات بالاتر صعود کرد و به بدن امکان داد در طول چند روز، با میزان کم اکسیژن تطبیق پیدا کند. همچنین بهتر است سعی کنید شبها در ارتفاعی پایینتر از ارتفاعی که روز در آن هستید، بخوابید. دلیل اصلی بیماری ارتفاع، رفتن به بلندیها با سرعت زیاد است. اگر صعود خود را با سرعتی کمتر انجام دهید، بدن شما این امکان را دارد که خود را با کاهش تعداد مولکولهای اکسیژن در یک ارتفاع مشخص سازگار کند. علاوه بر این کار که به وفقدادن یا «همهوایی» مشهور است، میتوانید از طریق مشورت با پزشک خود از داروهای پیشگیریکننده نیز بهره ببرید.
در طول کوهنوردی و صعود به ارتفاعات بهتر است بعد از هر سه ساعت کوهنوردی با توجه به شرایط زمانی و مکانی به فکر تامین انرژی بدن خود باشید.
توصیههایی درخصوص همهوایی
ـ اگر امکان دارد، راهپیمایی را از ارتفاع کمتر از 3000 متری شروع کنید و بالا بروید.
ـ در 24 ساعت اول از تلاش بیش از حد یا حرکت به سمت ارتفاعات بیشتر خودداری کنید.
ـ اگر به ارتفاعات بیش از 3000 متر میروید، در هر روز فقط 300 متر ارتفاع خود را افزایش دهید و در ازای هر هزار متر بالارفتن، یک روز استراحت کنید.
از رژیم غذایی مناسب بهره ببرید: در طول کوهنوردی و صعود به ارتفاعات بهتر است بعد از هر سه ساعت کوهنوردی با توجه به شرایط زمانی و مکانی به فکر تامین انرژی بدن خود باشید. بهترین رژیم غذایی در صعودهای طولانی این است که در طول روز به دفعات و مختصر غذا بخورید. در انتخاب نوع غذای خود نهایت دقت را به کار ببرید و سعی کنید بیشتر از غذاهای کربوهیدراتی متراکم استفاده کنید. این نوع از غذاها برای کوهنوردانی که مجبورند غذایشان را با خود حمل کنند بسیار مناسب است؛ چراکه این غذاها دارای حجمی کم و انرژی بالایی هستند. عسل، میوههای خشک، کمپوت، انواع نوشیدنیهای ورزشی که به صورت پودر عرضه میشود، غلات متراکم و عصاره مالت از بهترین کربوهیدراتهای متراکم است.
بهداشت، حرف اول و آخر
1- زباله هااصلی ترین معضل آلودگی طبیعت بشمار می روند پس بیائیم زباله های خشک (ظروف یکبار مصرف، قوطی ها و انواع بطریهای فلزی پلاستیکی و شیشه ای و هر نوع کاغذ یا پارچه، باطری قلمی و….) را همانگونه که به طبیعت آوردیم با خود بازگردانیده و به نزدیکترین سطل زباله بریزیم.
2- در مورد زباله های تر (اضافه غذا، پوست میوه جات و…) همه را به دلیل حفظ زیبائیهای طبیعت وجلوگیری از تجمع حشرات وجانوران مزاحم در محیط به حال خود رها ننموده ودر مکان مناسبی حتما دفن نمائیم.
3- از رها سازی پسابها، فاضلاب، مواد زائد و هرگونه شیئی در کناره و طول مسیرنهرهای آب وچشمه ها خوداری نمائیم وجهت حفظ سلامت سایر شهروندان هرگونه آلودگی را از آبهای مسیر دور نمائیم.
4- به خاطر داشته باشیم تنها در برخی روستاهایی که در جوار محدوده شهری است خدمات جمع آوری زباله توسط شهرداری یا دهیاری محل بصورتی مستمر اجراء ومحیط پاکسازی می شود، پس هیچ ارگان و نهادی مسئول مستقیم پاکسازی نواحی طبیعت گردی نیست.
5- سرعت انتقال بیماریها درفصل بهار و تابستان از طریق آلودگی منابع آب طول راه و نیزآلودگی قابل انتقال از طریق گرد وغبار های ناشی از عبور ومرورافراد بسیارزیاد است،مراقب سلامت خود وسایر همراهان باشیم.
6- جهت بسته بندی مواد غذایی خود از کیسه های پارچه ای یاظروف مخصوص درب داراستفاده نمائید.
7- جهت جمع آوری زباله خود از کیسه های پارچه ای استفاده نمائید.
توصیه های فنّی و تخصصی
1- به آداب و رسوم و فرهنگ بومی هر منطقه احترام بگذاریم.
2- همیشه در یک صف و به صورت ستونی حرکت کنیم و از حرکت در کنار هم اکیداٌ بپرهیزیم.
3- تحت هر شرایطی خونسرد و آرام باشیم.
4- برای استفاده از آب چشمه ها و گیاهان درطبیعت از راهنمایان و سرپرستان گروه مشورت بگیریم.
5- از دست زدن بدون علت به گیاهان، جابجایی سنگها و اجزای طبیعت خود داری کنیم.
6- توجه داشته باشیم که رها کردن سنگ در سراشیبی یکی از خطرناکترین و زشت ترین اعمال است.
7- اولین ابزار ایجاد تعادل دربدن حین کوهپیمایی دست ها هستند. پس هرگز دستها را در جیب خود قرار ندهیم.
8- دویدن در کوه بی نهایت خطرناک است. هرگز در کوه ندویم.
9- پریدن از رودها، دره ها و صخره ها بسیار خطرناک است.
10- توجه داشته باشیم مصرف خوراکیها حین راه رفتن بخش زیادی از راههای تنفسی را مسدود می کند