معرفی قله توچال و مسیرهای صعود

معرفی قله توچال و مسیرهای صعود

توچال، این قله سر به فلک کشیده به ارتفاع 3,963 متر، نه تنها بلندترین نقطه نزدیک به پایتخت است، بلکه به دلیل دسترسی آسان و زیبایی‌های طبیعی‌اش، قلب تپنده کوهنوردی تهران به شمار می‌رود. این قله که بخشی از رشته‌کوه‌های البرز مرکزی است و از ارتفاع 1805 متری سطح دریا آغاز می‌شود، نام خود را از “چال آبگیر” یا “دریاچه کوچک” گرفته، اشاره‌ای به دریاچه‌ای یخی که در گذشته در کنار قله وجود داشته است.

رشته‌کوه توچال، نگین درخشان البرز مرکزی و بام سرسبز پایتخت، در شمال کلانشهر تهران و شهرستان شمیرانات آرمیده است. این قله که مشرف به تهران است، از دامنه جنوبی خود آغوش خود را به روی این شهر گشوده و از شمال به روستاهای زیبای آهار، شکراب و شهرستانک می‌رسد.

پناهگاه‌ها و جان‌پناه‌ها: مأمن کوهنوردان

مسیرهای منتهی به قله توچال با پناهگاه‌ها و جان‌پناه‌های متعددی تجهیز شده‌اند که از شرق به غرب شامل دارآباد (مونگچال)، کلکچال، شروین، شیرپلا، جان‌پناه قله توچال (اردلان)، امیری، هتل اوسون، ایستگاه پنجم تله کابین، جان‌پناه اسپیدکمر و پلنگ‌چال می‌شوند. این پناهگاه‌ها، اغلب با چشم‌اندازی بی‌نظیر به تهران، فضایی امن و راحت را برای کوهنوردان فراهم می‌کنند.

• پناهگاه شیرپلا: در ارتفاع 2750 متری، شمال آبشار دوقلو و در کنار رودخانه پس‌قلعه قرار دارد. این پناهگاه سه طبقه با امکانات کامل از جمله خوابگاه، سالن غذاخوری و سرویس بهداشتی، متعلق به فدراسیون کوهنوردی است و از پرطرفدارترین نقاط برای شب‌مانی است.

• جان‌پناه امیری (سیاه سنگ): این جان‌پناه سنگی دو طبقه و فاقد امکانات رفاهی، در ارتفاع 3500 متری و در یادبود علی امیری، توسط خانواده ایشان ساخته شده است.

• جان‌پناه فلزی مدور: بر فراز قله توچال، این جان‌پناه فلزی دوجداره توسط مرحوم محمد داوودی، دبیر پیشین فدراسیون کوهنوردی، برای مواقع اضطراری و طوفان ساخته شده است.

مسیرهای صعود: تنوع برای همه سلیقه‌ها

توچال با مسیرهای صعود متنوع، برای کوهنوردان با سطوح مختلف آمادگی جسمانی مناسب است. از رایج‌ترین و محبوب‌ترین مسیرها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دربند: از مسیرهای بسیار محبوب است که از شیرپلا و سیاه‌سنگ عبور کرده و به قله توچال می‌رسد.

• بوستان جمشیدیه: این مسیر از پناهگاه کلک‌چال و دره پیازچال گذشته و به قله توچال و پیازچال می‌رسد.

• ولنجک: از طریق ایستگاه پنجم و هفتم تله‌کابین، دسترسی آسانی به قله توچال فراهم می‌کند.

• درکه: این مسیر از پناهگاه پلنگ‌چال و ایستگاه‌های پنجم و هفتم تله‌کابین می‌گذرد.

• دارآباد: از قله دارآباد و قله پیازچال عبور کرده و به توچال می‌رسد.

• دربند (مسیر قدیمی): از دوراهی اوسون، دره اوسون، جان‌پناه اسپیدکمر و ایستگاه هفتم تله‌کابین می‌گذرد.

• همچنین امکان صعود از دامنه‌های شمالی و از شکرآب و نیز از مسیرهای امامزاده داوود، شهرستانک و چین کلاغ نیز وجود دارد، هرچند که کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

موقعیت جغرافیایی توچال

قله توچال بر روی خط‌الرأس شرقی – غربی رشته‌کوه البرز مرکزی قرار گرفته است. از شرق، این قله به قلل لزون غربی، لزون شرقی (پیازچال)، بند لارکرور، سیاهبند، شهربانو کُشَک، چنبره‌بند و دارآباد متصل می‌شود. از غرب نیز به قلل هومند توچال، هومند شاه‌نشین، شاه‌نشین، سی و سه چم، بازارک، نودشتک، لوارک، سه‌سنگ، منار و در نهایت به روستای مورود در ۳۵ کیلومتری جاده چالوس (منطقه پل‌خواب) منتهی می‌شود. این موقعیت استراتژیک، توچال را به مرکزی برای دسترسی به سایر قلل البرز مرکزی تبدیل کرده است.

پناهگاه‌ها و جانپناه‌های توچال

توچال دارای پناهگاه‌ها و جانپناه‌های متعددی است که از شرق به غرب، خدمات و امکانات لازم را برای کوهنوردان فراهم می‌کنند. از جمله این پناهگاه‌ها می‌توان به قله دارآباد، کلک‌چال، شروین، شیرپلا، جانپناه قله توچال (اردلان)، امیری، هتل اوسون، ایستگاه پنجم تله کابین، جانپناه اسپیدکمر و پلنگچال اشاره کرد. تمامی این پناهگاه‌ها منظره‌ای بی‌نظیر از شهر تهران را پیش روی کوهنوردان قرار می‌دهند.

مسیرهای صعود به توچال: سفری به قلب کوهستان

صعود به قله توچال از مسیرهای متنوعی امکان‌پذیر است که هر یک دارای ویژگی‌های خاص خود از نظر سختی، شیب و مدت زمان پیمایش هستند. در ادامه به معرفی مهم‌ترین و پرترددترین مسیرها می‌پردازیم:

۱. مسیرهای جنوبی توچال (پرترددترین)

• مسیر سربند – شیرپلا – جانپناه امیری (یال امیری) – قله توچال (رایج‌ترین مسیر): این مسیر، محبوب‌ترین و پرترددترین راه صعود به توچال است. آغاز این مسیر از میدان سربند و مجسمه معروف کوهنورد است. پس از نیم ساعت پیمایش با شیب ملایم، به روستای پس قلعه می‌رسید. در ادامه، مسیر اصلی با شیب تندتری آغاز شده و پس از عبور از قهوه‌خانه‌های کنار رودخانه سربند، به ابتدای مسیر سنگی شیرپلا می‌رسد. این بخش از مسیر با پلکان‌های فلزی و سیم بکسل ایمن شده و پس از حدود ۲ ساعت کوهنوردی، به مجموعه ورزشی کوهستانی شیرپلا در ارتفاع ۲۸۵۰ متری می‌رسید. شیرپلا، پناهگاهی مجهز و سه طبقه است که امکانات رفاهی مناسبی را ارائه می‌دهد. از پناهگاه شیرپلا، مسیر به سمت شمال ادامه یافته و پس از حدود ۲ ساعت به جانپناه امیری (سیاه سنگ) می‌رسید. از جانپناه امیری تا قله توچال نیز حدود ۱ تا ۱.۵ ساعت کوهنوردی نیاز است. این مسیر به دلیل دسترسی آسان، وجود امکانات رفاهی و ایمنی نسبی، انتخاب اول بسیاری از کوهنوردان است.

• مسیر سربند – شیرپلا – چشمه نرگس – یال دشوار چهارپالون: این مسیر، گزینه‌ای دشوارتر برای کوهنوردان باتجربه‌تر است که از شیرپلا به سمت چشمه نرگس و سپس یال چهارپالون ادامه می‌یابد.

• مسیر سربند – دوراهی اوسون – دره اوسون – جانپناه اسپیدکمر – ایستگاه هفتم تله کابین – قله توچال (قدیمی‌ترین مسیر): این مسیر که از مسیرهای قدیمی صعود به توچال به شمار می‌رود، از دره زیبای اوسون عبور می‌کند و به ایستگاه هفتم تله کابین می‌رسد.

• مسیر ولنجک – ایستگاه پنجم تله‌کابین – ایستگاه هفتم تله‌کابین – قله توچال: این مسیر نیز یکی از پرترددترین راه‌ها به شمار می‌رود که با استفاده از تله‌کابین، بخش زیادی از مسیر را پوشش می‌دهد. این مسیر از ایستگاه اول آغاز شده و تا قله توچال ادامه دارد. فاصله بین ایستگاه یک تا دو ۳.۵ کیلومتر، ایستگاه دو تا پنج ۶.۲ کیلومتر، ایستگاه پنج تا هفت ۵.۳ کیلومتر و از ایستگاه هفت تا هتل توچال نیز ۱.۹ کیلومتر مسافت دارد. مجموع این پیمایش ۱۷ کیلومتر است و مسیر کوهنوردی اصلی از ایستگاه دوم به بعد آغاز می‌شود. این مسیر برای افرادی که به دنبال صعودی کوتاه‌تر و با امکانات بیشتر هستند، مناسب است.

۲. مسیر جنوب غربی توچال

• یال کماچال (بسیار کم تردد): این مسیر به دلیل کم‌ تردد بودن، برای کوهنوردانی که به دنبال آرامش و خلوت کوهستان هستند، مناسب است.

• جنگل کارا – قله چین کلاغ  – قله دوشاخ – قله پلنگچال – قله شاهنشین – قله توچال (مسیر طولانی): این مسیر طولانی و چالش‌برانگیز، از قلب طبیعت بکر توچال عبور می‌کند و مناسب کوهنوردان حرفه‌ای است.

• درکه – پناهگاه پلنگچال – ایستگاه پنجم تله‌کابین – ایستگاه هفتم تله‌کابین – قله توچال: این مسیر نیز از محبوبیت بالایی برخوردار است و از درکه آغاز می‌شود و با عبور از پناهگاه پلنگچال، به ایستگاه‌های تله‌کابین می‌رسد.

۳. مسیر جنوب شرقی توچال

• بوستان جمشیدیه – پناهگاه کلکچال – دره پیازچال – قله پیازچال – قله توچال: این مسیر از بوستان جمشیدیه آغاز شده و با عبور از پناهگاه کلکچال و دره پیازچال، به قله توچال می‌رسد.

۴. مسیر غربی توچال

• قله منار (جاده چالوس) – قله لوارک – قله شاهنشین – قله توچال (مسیر بسیار طولانی و دشوار): این مسیر یکی از طولانی‌ترین و دشوارترین مسیرهای صعود به توچال است که از قله منار در جاده چالوس آغاز می‌شود و نیازمند آمادگی جسمانی بالا و تجربه کافی در کوهنوردی است.

۵. مسیر شرقی توچال

• دارآباد – قله دارآباد – قله پیازچال – قله توچال (مسیر معروف و دشوار تیغه‌های دارآباد): این مسیر، به دلیل عبور از تیغه‌های دارآباد، معروف و دشوار است و برای کوهنوردان باتجربه مناسب است.

۶. مسیر شمالی توچال

• یال ایگل (دامنه شمالی) – زیر قله توچال (کم تردد): این مسیر مستقیماً به زیر قله توچال ختم می‌شود و به دلیل شیب زیاد و کم‌ تردد بودن، برای افراد حرفه‌ای توصیه می‌شود.

• یال آهار – قله قزقونچال – گردنه هومند – توچال (کم تردد): این مسیر نیز از شمال به توچال می‌رسد و کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۷. مسیر شمال غربی توچال

• روستای شهرستانک – هتل توچال – قله توچال: این مسیر از روستای شهرستانک آغاز شده و با عبور از هتل توچال، به قله می‌رسد.

• دامنه امامزاده داوود: این مسیرها نیز از جمله مسیرهای صعود به توچال هستند که کمتر صعود شده‌اند و بکرتر باقی مانده‌اند.

کوهنوردی در توچال: نکات مهم

توچال در فصول گرم سال، میزبان کوهنوردان بسیاری از سطوح مختلف است. با این حال، صعود در زمستان نیازمند تجهیزات کامل، سابقه کوهنوردی بالا و آمادگی جسمانی کافی است و هرگز توصیه نمی‌شود به تنهایی به این قله در زمستان صعود کنید. کانون‌های کوهنوردی می‌توانند راهنما و همراه خوبی برای برنامه‌ریزی صعود به توچال باشند.

توچال با قله‌های سرافراز و مسیرهای متنوعش، فرصتی بی‌نظیر برای تجربه کوهنوردی و لذت از طبیعت بکر البرز مرکزی را فراهم می‌کند. انتخاب مسیر مناسب، بسته به توانایی جسمانی، تجربه کوهنوردی و شرایط آب و هوایی، می‌تواند صعودی دلپذیر و فراموش‌نشدنی را برای شما رقم بزند. آیا تمایل دارید اطلاعات بیشتری در مورد یکی از این مسیرها کسب کنید یا درباره امکانات موجود در پناهگاه‌ها سوالی دارید؟