کوهنوردی یکی از ورزشها یا از جمله تفریحاتی است که برای پرداختن به آن باید لوازم و تجهیزات کوهنوردی انفرادی و گروهی را داشته باشید. برای برخی نیز کوهنوردی به عنوان شغل اصلی یا بخش الزامی شغل اصلی است. پیمایش مسیرهای فنی در کوهستان، با استفاده از ابزارهای فنی و درگیر شدن با مسیرهای سنگی و یخی را کوهنوردی مینامند.
برای یک صعود خوب و اصولی نیاز به ابزارهای متفاوتی است. در هر صعود بسته به نوع، منطقه مورد نظر، زمان و فصل، ممکن است ابزار و تجهیزات کوهنوردی متفاوتی مورد استفاده قرار گیرد.
تجهیزات کوهنوردی انفرادی و گروهی
تجهیزات کوهنوردی
وسایل انفرادی
موارد ذکر شده برای وسایل انفرادی میتوانند برای برنامههای بیشتر از یک روز مورد استفاده قرار گیرند. کوهنوردان با توجه به مدت زمان برنامه و فصل صعود و کوهپیمایی وسایل خود را آماده میکنند. مهمترین لوازم یک کوهنورد کفش، کوله و کیسه خواب میباشند.
1- کفش کوهنوردی
بهترین نوع کفش کوهنوردی برای کوه، پوتین است، به این دلیل که مقاوم است، تخت مناسبی دارد و به خوبی میتواند مراقب مچ پا و خود پا باشد. کفش کوه نه آنقدر باید تنگ باشد که ایجاد ناراحتی کند و نه گشاد باشد که باعث تاول شود.
رویه آن از جنس طبیعی چرم و یا از جنس مواد مصنوعی میباشد. چرم طبیعی بسیار مناسب است، به این دلیل که قابل انعطاف است و به خوبی عمل تهویه را انجام میدهد.
امروزه کمتر از این نوع کفش استفاده میکنند. پس از هر بار استفاده باید کفش را شست، قالب زد (به ویژه در کفشهای چرمی) و سپس در هوای آزاد و دمای متعادل خشک و واکس زد تا انعطاف خود را از دست ندهد.
2- کوله پشتی
در برنامههای یکروزه یا کمتر لازم نیست حتما یک کولهپشتی با کلی وسیله با خود حمل کنید. از یک کیف کمری کوچک نیز میشود استفاده کرد.
در برنامههای چند روزه به دلیل اینکه امکان دارد دسترسی به منابع غذایی غیر ممکن باشد، باید یک کوله با خودتان ببرید. کوله کوهپیمایی از جنس پارچههای ضدآب و مقاوم ساخته میشود. وزن کوله باید به گونهای باشد که به کمر فشار نیاورد و خسته کننده نباشد.
اگر بخواهید یک برنامه چند روزه بروید و تمام تجهیزات کوهنوردی را با خود ببرید و از آمادگی جسمانی خوبی هم بهرهمند باشید باید حداکثر حجم کولهپشتیتان معادل ۲۵ تا ۳۰ لیتر باشد.
3- کیسه خواب
کیسه خواب یک جزء مهم و اساسی از تجهیزات کوهنوردی به حساب میآید، به دلیل اینکه هم مانع نفوذ رطوبت میشود و هم در مقابل سرما از ما مراقبت میکند.
از همه مهمتر اینکه هیچکس از یک خواب راحت در یک کیسه خواب گرم و نرم بدش نمیآید. در یک کوهپیمایی یکروزه یا کمتر که زمان رفت و برگشت مشخص است، نیازی به کیسه خواب نیست.
در تابستان زیر سایه یک درخت و در زمستان کنار آتش میتوانیم خواب لذتبخش کوتاهی داشته باشیم اما در سفرهای چند روزه، حتما به یک کیسه خواب نیاز خواهیم داشت. کیسه خواب با ظرفیتهای یک و دو نفره طراحی میشود و در ۲جنس متفاوت پر(قو یا مرغ) و الیاف مصنوعی (پشم شیشه) موجود است.
4- پیراهن و شلوار پلار
5- کاپشن و شلوار بادگیر
6- کت پر یا ویسکوز یک پوش
7- انواع کلاه کوهنوردی
8- انواع دستکش کوهنوردی
9- جوراب کوهنوردی
جورابهایی با جنس الیاف مصنوعی و پشم علاوه بر اینکه باعث گرم کردن پاها شده، مانع از اصطکاک بین پا و کفش میشود. از جورابهای نخی استفاده نکنید چون باعث خیس شدن پاها و در نتیجه تاول زدنشون میشود.
10- عینک کوهنوردی
یک عینک مناسب برای کوه عینکی است که: امواج ماورای بنفش را تا حد زیادی کم کند، اختلاف سطح در دید ایجاد نکند، به درستی روی صورت بنشیند و فیکس شود، در برابر باد و توفان مقاوم باشد، چشمها را در برابر خار و خاشاک یا ذرات یخ محافظت کند و اطرافش پوشیده باشد (برای مناطقی که امکان کولاک در آن وجود دارد).
11- باتوم کوهنوردی (چوب دست اسکی)
12- انواع گتر کوهنوردی
13- شنل باران (پانچو)
پوشش محبوب، سبک، ضد آب و باد طبیعتگردها و کوهنوردانی که قدم زدن زیر باران را به نشستن در خانه و تماشای باران از پشت شیشه بخار گرفته ترجیح میدهند و با طراحی گشاد، مانع تعرق طبیعتگرد حین حرکت میشود.
14- زیرانداز (اسفنجی یا بادی)
15- کلنگ کوهنوردی
16- طناب انفرادی و کارابین
17- یخ شکن (کرامپون)
18- جعبه کمکهای اولیه
19- پتوی نجات
20- بطری آب
بطریهای آب معمولاً از پلاستیک، شیشه یا فلز ساخته شدهاند. بطریهای آب در اشکال، رنگها و حجمهای مختلف در دسترس هستند. بهتر است از بطریهای فلزی یک لیتری برای برنامههای کوهنوردی خود استفاده کنید.
21- فلاسک چای
22- چراغ قوه یا هدلامپ (دستی یا پیشانی با باتری اضافی)
23- قطب نما
24- سوت
در مواقع اضطراری و خطر و برای پیدا کردن همراهان خود باید سوت به همراه داشته باشید. سوتهای کشیده بدون توپک و غیرفلزی مناسب برای کوهنوردان است.
25- خمیر دندان و مسواک
26- ظروف غذا
27- وسایل دوخت و دوز
28- حوله کوچک
29- کارت شناسایی
30- کبریت و فندک – شمع
31- چند برگ روزنامه
32- بشقاب، قاشق، لیوان، چاقو، دربازکن کنسرو
33- وسایل پاک کننده
34- دستمال کاغذی
35- دفترچه یادداشت و مداد
تجهیزات کوهنوردی گروهی
برای برنامههای کوهنوردی چند روزه به هیچ عنوان تنهایی سفر نکنید مگر اینکه تجربه شما زیاد باشد و قبل از سفر مسیر خود را کاملا با افراد آشنا در جریان بگذارید. بهتر است همیشه با گروه به ارتفاعات بروید و قلههای مختلف و جاهای بکر را بازدید کنید. بعضی از وسایل زیر را میتوانید بین همراهان خود تقسیم کنید. برای مثال هر فردی لازم نیست چادر کوهنوردی داشته باشد میتوان یک چادر ۴ یا ۱۰ نفره تهیه کرد و با دیگران جای خواب را سهیم شد.
1- چادر کوهنوردی
یکی از مهمترین تجهیزات کوهنوردی و کمپینگ، خانه متحرک یک طبیعتگرد و یک وسیله گروهی که در مقابل گرما، سرما، باران، برف و … از ما بهخوبی مراقبت میکند. چادر کوهنوردی دارای طراحی و اجزاء سازنده کاملا تخصصی میباشند که متناسب با ارتفاع، نحوه بکارگیری و دیگر ضرورتهای تیمهای کوهنوردی طراحی میشوند.
2- ارتفاع سنج
3- صندلی سنگنوردی (هارنس)
4- انواع کارابینهای مورد نیاز لازم
5- چراغ روشنایی (گازی)، فانوس شمعی
6- کتری، قوری
7- چراغ خوراکپزی
در زمستان که دمای هوا در کوهستان غالبا زیر صفر است یک کوهنورد با نوشیدن چای داغ گرم شده و با خوردن یک وعده غذای گرم هم اشتهای بهتری خواهد داشت و هم اینکه جذب و هضم غذا راحتتر بوده و کالری کمتری مصرف میکند لذا داشتن یک چراغ خوراکپزی ایمن بسیار کاربردی و برای یک صعود زمستانی فوقالعاده مفید است.
8- نقشه، کروکی، گزارش برنامه
9- بیلچه
10- مجوز برنامه
11-دوربین عکاسی
در آخر بهتر است بدانید که هر گروه کوهنوردی دارای یک کادر اجرایی مسئول در زمینههای فنی، امدادی، مالی و… میباشد که در حیطه کاری خود دارای مهارت و تجربه و تعهد هستند. معمولاً گروههای کوهنوردی برنامههای آتی خود را در تقویمهایی شش ماهه و یا یکساله تدوین نموده و در دسترس علاقهمندان قرار میدهند.