آنچه در این مقاله خواهید خواند
قله تشگر ؛ بام هرمزگان و یکی از قله های سیمرغی ایران
قله تشگر با ارتفاع ۳۲۶۷ متر، بلندترین قله استان هرمزگان و یکی از ۳۱ قله بلند ایران در طرح سیمرغ کوه‌های ایران است. این قله در کوهستان هماگ یا همای، در فاصله ۶۰ کیلومتری شمال بندرعباس و جنوب شهرستان حاجی‌آباد قرار دارد. تشگر نه تنها به دلیل ارتفاع چشمگیر خود، بلکه به واسطه طبیعت بکر و چالش‌های صعود، یکی از مقاصد محبوب کوهنوردان حرفه‌ای و طبیعت‌دوستان است. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌های جغرافیایی، مسیرهای صعود، شرایط آب و هوایی، پوشش گیاهی و جانوری، و نکات مهم برای صعود به این قله خواهیم پرداخت.
موقعیت جغرافیایی و اهمیت قله تشگر
قله تشگر به عنوان بلندترین نقطه کوه‌های هماگ، در زاگرس جنوبی قرار دارد. این منطقه کوهستانی که از دیواره‌های صخره‌ای، یال‌های سنگی و دامنه‌های واریزه‌ای تشکیل شده، یکی از بکرترین نقاط طبیعی ایران محسوب می‌شود. نزدیکی این قله به شهر بندرعباس، مرکز استان هرمزگان، و همچنین دسترسی آسان از طریق جاده‌های اطراف، آن را به مقصدی جذاب برای کوهنوردان تبدیل کرده است.
هماگ که تشگر بلندترین نقطه آن است، از سمت غرب به روستای سی‌رمند، از شرق به روستاهای هماگ پایین و بالا، از شمال به روستاهای توتنگ، شمیل، جائین و فارغان، و از جنوب به بخش سیاهو و روستاهای زاکین و تنب سرو محدود می‌شود. این گستره جغرافیایی متنوع باعث شده تا منطقه هماگ دارای تنوع زیستی و طبیعی چشمگیری باشد.
وجه تسمیه قله تشگر
نام “تشگر” برگرفته از داستانی محلی است که به سوختن درختان اورس (سرو کوهی) بر اثر صاعقه اشاره دارد. این نام‌گذاری نه تنها بازتابی از ویژگی‌های طبیعی منطقه است، بلکه ارتباط عمیقی با فرهنگ و باورهای محلی دارد.
مسیرهای صعود به قله تشگر
برای صعود به قله تشگر چندین مسیر وجود دارد که هر کدام ویژگی‌ها و چالش‌های خاص خود را دارند:
1. مسیر شمالی (هماگ)
این مسیر از شمال کوه هماگ آغاز می‌شود و به دلیل طولانی بودن و سختی بیشتر، مناسب کوهنوردان حرفه‌ای است. این مسیر کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و بیشتر توسط افراد محلی یا کوهنوردان با تجربه‌ای که به دنبال چالش‌های جدید هستند انتخاب می‌شود.
2. مسیر جنوبی (روستای زاکین)
رایج‌ترین مسیر صعود به قله تشگر از روستای زاکین آغاز می‌شود که در دهستان سیاهو قرار دارد. برای رسیدن به این روستا باید ابتدا خود را به بندرعباس رسانده و سپس به سمت حاجی‌آباد حرکت کنید. پس از عبور از روستاهای درگز و سیاهو، به زاکین خواهید رسید.
در ابتدای مسیر روستای زاکین یک جاده خاکی وجود دارد که باید آن را به سمت شمال ادامه دهید. این مسیر از باغات میوه، به ویژه نارنگی عبور می‌کند و زیبایی چشمگیری دارد. در طول مسیر سه چشمه آب وجود دارد که تنها یکی از آنها (در ارتفاع ۱۶۶۶ متری) قابل شرب است. ارتفاع پای کار در این مسیر ۱۶۴۰ متر است و با پیمایش حدود ۱۰ کیلومتر و افزایش ارتفاع ۱۶۰۰ متری می‌توانید به قله برسید.
3. مسیر روستای توتنگ
مسیر دیگری که از روستای توتنگ آغاز می‌شود نیز برای صعود به قله تشگر وجود دارد. این مسیر کمتر رایج است اما همچنان توسط برخی کوهنوردان استفاده می‌شود.
درجه سختی صعود
صعود به قله تشگر از نظر فنی دشواری خاصی ندارد و نیازی به ابزارهای پیچیده یا تجهیزات فنی نیست. با این حال، ارتفاع زیاد و طولانی بودن مسیر نیازمند آمادگی جسمانی مناسب است. شیب مسیر در برخی نقاط ملایم بوده اما در بخش‌هایی نیز تندتر می‌شود. این ویژگی‌ها باعث شده تا صعود به قله تشگر برای کوهنوردان با تجربه و حتی مبتدیانی که آمادگی جسمانی دارند مناسب باشد.
بهترین زمان برای صعود
بهترین زمان برای صعود به قله تشگر فصل زمستان است. در این فصل دمای هوا معتدل‌تر بوده و شرایط برای کوهنوردی مناسب‌تر است. در تابستان، گرمای شدید منطقه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و صعود را دشوارتر کند. همچنین پاییز نیز به دلیل هوای خنک‌تر می‌تواند زمان مناسبی برای صعود باشد.
شرایط آب و هوایی
آب و هوای منطقه هماگ گرم و خشک است اما در ارتفاعات زمستان‌ها سرد و تابستان‌ها معتدل می‌شود. بارش سالانه در این منطقه بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌متر است که نسبت به سایر نقاط استان هرمزگان بیشتر است. این شرایط آب و هوایی باعث شده تا منطقه هماگ دارای پوشش گیاهی متنوعی باشد.
پوشش گیاهی و جانوری
پوشش گیاهی
در ارتفاعات میانی کوه هماگ گونه‌هایی مانند بادام کوهی، بادامک، بنه، قیچ، آبنوس و گون غالب هستند. در ارتفاعات بالاتر نیز درختان ارس (سرو کوهی) و زیتون وحشی دیده می‌شوند. همچنین باغات منطقه شامل درختان نارنگی، انگور، گردو، خرما، انجیر و زردآلو هستند.
پوشش جانوری
منطقه هماگ زیستگاه گونه‌های جانوری متنوعی است که از جمله آنها می‌توان به قوچ و میش کارکارال، خرس سیاه آسیایی، پلنگ ایرانی، گربه وحشی، جبیر، روباه معمولی، کفتار راه‌راه، گراز و خدنگ اشاره کرد. پرندگان منطقه نیز شامل کبک، تیهو، پرندگان شکاری مانند عقاب‌ها و همچنین گونه‌هایی نظیر دیدوک، زنبورخورها، سبزقباها و دم جنبانک هستند.
نکات مهم برای صعود
1. مسیر رایج: مسیر روستای زاکین بهترین گزینه برای صعود است.
2. آب آشامیدنی: تنها یک چشمه در طول مسیر (در ارتفاع ۱۶۶۶ متری) آب قابل شرب دارد.
3. محل شب‌مانی: ارتفاع ۲۵۸۰ متری مکان مناسبی برای کمپینگ است که شامل کلبه‌هایی ساخته شده از سنگ و برگ درختان خرما می‌باشد.
4. آنتن‌دهی موبایل: آنتن‌دهی تلفن همراه در برخی نقاط محدود است.
5. مراکز درمانی: نزدیک‌ترین مرکز درمانی خانه بهداشت روستای گل ملک است.
6. زمان مورد نیاز: صعود به قله معمولاً دو روز زمان می‌برد.
7. تجهیزات: نیازی به تجهیزات فنی خاص نیست اما داشتن کفش مناسب کوهنوردی، لباس گرم، آب کافی و خوراکی ضروری است.
نتیجه‌گیری
قله تشگر با ارتفاع چشمگیر خود نه تنها بلندترین نقطه استان هرمزگان بلکه یکی از جذاب‌ترین مقاصد کوهنوردی ایران است. طبیعت بکر کوهستان هماگ، تنوع زیستی غنی و چالش‌های مسیر صعود باعث شده تا این قله جایگاه ویژه‌ای در میان علاقه‌مندان به طبیعت داشته باشد. اگرچه صعود به تشگر نیازمند آمادگی جسمانی است اما عدم وجود دشواری‌های فنی آن را برای طیف وسیعی از کوهنوردان مناسب کرده است. بنابراین اگر به دنبال تجربه‌ای متفاوت در دل طبیعت جنوب ایران هستید، قله تشگر انتخابی ایده‌آل خواهد بود. همچنین می توان جذابیت های صعود به قله تشگر را با سفری به جزیره قشم یا هرمز و همچنین سفر به بندر کنگ و خمیر تکمیل کرد.
