آنچه در این مقاله خواهید خواند
آشنایی با انواع لباس کوهنوردی
امروزه، بسیاری از افراد برای فرار از فشارهای زندگی دیجیتال و شهری به دامان طبیعت و کوهنوردی روی میآورند. آیا شما هم از دنیای کوهنوردی اطلاعات کافی دارید؟ در مقاله های قبلی درباره تغذیه در کوهنوردی صحبت کرده بودیم. یکی از مهمترین ملزومات برای ورود به این عرصه، داشتن پوشاک مناسب است، زیرا انتخاب نادرست میتواند خطرات جدی را ایجاد کند.
احتمالاً برای برخی افراد انتخاب لباس مناسب برای کوهنوردی یک چالش بزرگ به نظر میرسد! زیرا لازم است که لباس نه تنها ایمنی را تأمین کند، بلکه با آناتومی بدن فرد نیز سازگار باشد و آزادی حرکت را محدود نکند. دستیابی به این ویژگیها بدون داشتن دانش کافی به سختی امکانپذیر است. ما در اینجا به سادگی به توضیح این نکات پرداخته و اطلاعات شما را در این زمینه افزایش میدهیم. فراموش نکنید که پوشاک کوهنوردی به اندازه دیگر تجهیزات این ورزش اهمیت دارد و انتخاب اشتباه آن میتواند بر سلامت شما تأثیر منفی بگذارد.
تقسیمبندی لباسهای کوهنوردی
به دلیل تنوع و گستردگی پوشاک مخصوص کوهنوردی، قصد داریم آنها را از زوایای مختلف بررسی کنیم. بررسی اولیه و کلی این نوع پوشاک را میتوان به صورت زیر دستهبندی کرد:
1. پوشاک پایینتنه
2. پوشاک بالاتنه
3. پوشاک جانبی
الف) پوشاک پایینتنه برای کوهنوردی
پوشاک پایینتنه به لباسهایی اطلاق میشود که بهطور خاص برای پوشش دادن اندامهای پایینی بدن طراحی شدهاند. این پوشاک شامل انواع شلوار، شلوارک و دامنهای مخصوص کوهنوردی بانوان میگردد. سبک و تنوع این محصولات به قدری بالاست که هر کوهنوردی میتواند مطابق با نیاز خود انتخاب کند.
شلوارهای سه فصل، که به شلوارهای ترکینگ معروف هستند، یکی از رایجترین گزینهها میان کوهنوردان به شمار میآیند. این نوع شلوارها بهتناسب با شرایط آبوهوایی و برنامههایی که در پیش دارید، در بسیاری از روزهای سال قابل استفاده هستند. از طرفی، شلوارهای مخصوص فصل زمستان نیز بسیار مهم هستند، چرا که در ارتفاعات کوهستان، دما به شدت پایین میافتد و نیاز به محافظت بیشتر احساس میشود.
زمانی که تصمیم به انتخاب پوشاک پایینتنه برای کوهنوردی میگیرید، باید به جزئیات بیشتری توجه کنید. بر خلاف انتخاب پوشاک بالاتنه که معمولاً گزینههای متنوعتری داشت، در پایینتنه باید با دقت بیشتری عمل کنید. به همین دلیل، در انتخاب خود وسواس به خرج دهید تا بهترین گزینه را مطابق با نیازها و شرایط خود پیدا کنید.
ب) پوشاک بالاتنه برای کوهنوردی
پوشاک مناسب برای بالاتنه در کوهنوردی یکی از عوامل کلیدی در موفقیت و راحتی در این فعالیت محسوب میشود. این دسته لباسها شامل انواع مختلفی است که از پیراهنها و تیشرتها تا انواع کاپشنها را در بر میگیرد.
علاوه بر این، در مواقع ضروری، لباسهایی مانند بادگیرها و وینداستاپرها نیز بسیار کاربردی هستند. این پوشاک میتوانند بهویژه در شرایط آبوهوایی متغیر، محافظت لازم را فراهم کنند و تا حد زیادی کیفیت تجربه شما را در برنامههای کوهنوردی بهبود ببخشند. وجود این لباسها نه تنها راحتی را افزایش میدهد، بلکه میتواند امنیت شما را در برابر تغییرات ناگهانی هوا تضمین کند.
ج) پوشاک جانبی کوهنوردی
پوشاک جانبی در کوهنوردی شامل مجموعهای از اقلام ضروری است که هر کدام نقش مهمی در حفاظت و راحتی کوهنورد ایفا میکنند. این پوشاک نهتنها برای ایمنی بلکه برای افزایش راحتی در حین کوهنوردی طراحی شدهاند.
از جمله این اقلام میتوان به کلاههای کوهنوردی اشاره کرد که شامل مدلهای مختلفی نظیر کلاههای آفتابی برای جلوگیری از تابش مستقیم خورشید و کلاههای زمستانی برای حفظ گرما در شرایط سرد میباشند. همچنین، جورابهای مخصوص کوهنوردی با قابلیتهای متفاوت مانند جذب رطوبت و جلوگیری از تاول زدن پاها، از دیگر ملزومات ضروری هستند.
علاوه بر این، دستمالهای سر و هدبندها کمک میکنند تا عرق را از پیشانی دور نگهدارند و در همین حال، موجب راحتی بیشتر در حین فعالیت میشوند. در نهایت، گترها نیز به عنوان نوعی محافظتکننده برای قسمت پایین پاها و جلوگیری از ورود برف و سنگریزه به داخل کفشها عمل میکنند.
حضور هر یک از این پوشاک جانبی میتواند به بهبود تجربه کوهنوردی شما کمک کرده و آسایش شما را در طول مسیر تضمین کند.
لایهبندی پوشاک کوهنوردی
وقتی از پوشاک کوهنوردی سخن به میان میآید، یکی از اصلیترین مفاهیم که به ذهن متبادر میشود، لایهبندی است. این روش به عنوان یک راهکار هوشمندانه در کوهنوردی میتواند به طور قابل توجهی راحتی شما را افزایش دهد. واقعیت این است که شرایط جوی در کوهستان، تغییرات شدیدی را در دما به همراه دارد؛ از سرمای صبحگاهی نزدیک به صفر درجه تا گرمای طاقتفرسای ظهر و حتی وزش بادهای سرد یا بارشهای ناگهانی. به همین دلیل، لباسی که در ساعات اولیه روز انتخاب میکنید، ممکن است در میانه روز برای شما نامناسب باشد و احساس ناراحتی ایجاد کند.
لایهبندی به شما این امکان را میدهد که مطابق با تغییرات دما، لباسهای خود را تنظیم کنید. با افزودن یا کم کردن لایهها، میتوانید به راحتی به دمای متعادل و دلپذیر دست یابید.
یک سیستم لایهبندی مؤثر باید به نحوی طراحی شده باشد که در زمان گرما، بتوانید با کم کردن لباسها به راحتی برسید و در عوض، وقتی دما کاهش مییابد، با اضافه کردن لایهای جدید، به دمای ایدهآل دست پیدا کنید. این رویکرد در طول سالها آزمایش شده و نتایج شگفتانگیزی به ارمغان آورده است. نکته کلیدی این است که هر لایه لباس نقش خاصی دارد و با توجه به شرایط موجود، باید آنها را تغییر دهید تا موفق به کنترل دما و راحتی خود شوید.
نکتهای که باید به آن توجه کنید، پیشبینی شرایط جوی است. با در نظر گرفتن وضعیت آب و هوایی، فصل و ویژگیهای جغرافیایی ناحیهای که قصد کوهنوردی دارید، میتوانید به انتخاب مناسبی برای لایهبندی پوشاک خود برسید.
به طور کلی، سیستم لایهبندی باید همهکاره باشد؛ به طوری که در زمان گرما به راحتی بتوانید لباسهای خود را کم کنید و در مواقع سرد، با پوشیدن لایههای اضافی، به راحتی لازم دست یابید. همچنین باید به این نکته توجه داشته باشید که وضعیت جسمانی هر فرد ممکن است متفاوت باشد. از این رو، لایهبندی مورد نیاز نیز برای هر شخص میتواند متفاوت باشد و نمیتوان منتظر داشت که دو فرد با شرایط بدنی مختلف، پوشش مشابهی داشته باشند.
الف) پوشاک کوهنوردی: لایهی پایه
لایهی پایه یا بیس، نخستین بخشی از لباس کوهنوردی است که به طور مستقیم با پوست شما در تماس قرار میگیرد، از این رو انتخاب متریال آن اهمیت ویژهای دارد. لباس بیس به گونهای طراحی شده که به بدن شما بچسبد و به عنوان یک پوست دوم عمل کند. این طراحی سبب میشود که آزادی عمل شما در انجام فعالیتهای کوهنوردی تحتالشعاع قرار نگیرد.
هدف اصلی لباس بیس، حفظ حرارت و خشکی پوست شما و همچنین ایجاد حس راحتی در حین فعالیت است. همانطور که گفته شد، این لایه باید به خوبی روی بدن بنشیند، بنابراین راحتی یکی از مهمترین ویژگیهای آن به شمار میرود. ممکن است شما لباسهای نخی را راحتترین گزینه تصور کنید، اما باید در نظر داشته باشید که این نوع پارچه رطوبت را جذب کرده و دیرتر خشک میشود.
به همین دلیل، انتخاب پارچهای که رطوبت را به سرعت جذب و به خوبی تبخیر کند، از اهمیت بالایی برخوردار است. با این ویژگیها، لباس بیس میتواند به طور مؤثری شما را خشک نگه داشته و احساس راحتی مطلوبی را برایتان به ارمغان آورد.
همچنین، توجه به خاصیت تنفسپذیری این لباسها نیز حائز اهمیت است؛ چرا که عدم تهویه مناسب میتواند منجر به کاهش آسایش شما شود. در نهایت، باید گفت که لایه بیس کوهنوردی به دو نوع زمستانی و تابستانی تقسیمبندی میشود که هر یک ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند.
ب) پوشاک کوهنوردی لایه میانی
لایه میانی پوشاک کوهنوردی، به عنوان دومین لایه بر روی لایهی پایه قرار میگیرد و هدف اصلی آن حفظ حرارت بدن است. به همین دلیل به این لایه، اصطلاحاً “لایه گرمایشی” نیز اطلاق میشود. این نوع پوشاک به گونهای طراحی شدهاند که گرمای تولید شده توسط بدن را حفظ کنند.
این لایه را میتوان از دو زاویه متفاوت مورد بررسی قرار داد:
گروه اول: پوشاکی که معمولاً از پارچههای پلار و الیاف پشمی (طبیعی یا مصنوعی) تولید میشوند و به عنوان لایه فعال شناخته میشوند. این پوشاک در حین فعالیتهای فیزیکی، گرمای بدن را نگه میدارند و زمانی که فعالیت کاهش یابد، دما به سرعت پایین میآید. این پدیده، به دلیل قابلیت تنفسپذیری بالای این مواد رخ میدهد و زمانی که در شرایط استراحت، مانند داخل چادر قرار میگیرید، به وضوح احساس میشود.
گروه دوم: پوشاک میانی که شامل کاپشنهای پَر هستند. شاید برای برخی افراد ناآشنا باشد که این کاپشنها معمولاً به عنوان لایه بیرونی در نظر گرفته میشوند، اما حقیقت این است که آنها به عنوان یک لایه میانی عمل میکنند و عایقسازی قابل توجهی ارائه نمیدهند. به همین دلیل، اغلب بر روی آنها یک لایه محافظتی مانند گورتکس اضافه میشود.
محصولاتی نظیر پاور استرچهای پلاردار و لباسهای پشمی جزو نمونههای این لایه میانی محسوب میشوند که ابراز خوبی برای حفظ گرما در شرایط کوهنوردی هستند و با عملکرد مطلوب خود، نقش مهمی در راحتی و گرمای شما ایفا میکنند.
ج) لایه عایق در پوشاک کوهنوردی
لایهی عایق در پوشاک کوهنوردی به عنوان یک سپر حفاظتی عمل میکند. این لایه به خودی خود دمای بدن شما را افزایش نمیدهد، بلکه وظیفهاش محافظت از شما در برابر عوامل جوی مانند باد و باران است. برخلاف دو لایهی قبلی، این قسمت طراحیاش بیشتر بر پایه کارکرد دفاعی است و نه راحتی، بنابراین هیچگاه نباید آن را به عنوان منبع گرما تصور کنید. وظیفهی اصلی آن، تامین یک لایهی محافظتی بر روی لایهی گرمایشی زیرین است.
علاوه بر این، مهم است که این لایه قابلیت تنفسپذیری عالی داشته باشد. اگر عایق به اندازه کافی تنفسپذیر نباشد، ممکن است باعث تعریق شده و در نتیجه شما را خیس کند، که در شرایط کوهستانی میتواند خطرناک باشد. پس حتماً باید به این ویژگی توجه ویژهای داشته باشید.
میزان عایق مورد نیاز شما به مکان و زمان فعالیت کوهنوردی بستگی دارد. به عنوان مثال، کاپشنهای پُر سنگین، الیاف مصنوعی و گورتکسها در این گروه جای میگیرند. بسته به شرایط و نوع برنامهای که دارید، میتوانید از میان این گزینهها مناسبترین را انتخاب کنید.
انتخاب پوشاک کوهنوردی در فصول مختلف سال
سوالی که بارها از ما میشود این است که چه پوشاکی برای کوهنوردی در شرایط مختلف مناسب است. برخی از افراد انتظار دارند راهنمایی دقیقی درباره لباسهایی که باید بپوشند، دریافت کنند. اما باید بدانید که انتخاب پوشش مناسب بستگی به شرایط مختلف دارد و تنها با یادگیری اصول این موضوع میتوانید بفهمید که چه نوع پوشش برای هر فصل و شرایط جوی مناسب است. بنابراین، این نکته را نباید نادیده گرفت!
پوشاک کوهنوردی مناسب برای فصل بهار
فصل بهار به خاطر بارشهای ناگهانی و تغییرات جوی شناخته میشود. بنابراین، اگر قصد دارید در این فصل به کوهنوردی بروید، حتماً کفش و لباسهای ضدآب را فراموش نکنید! خشک ماندن در طول کوهنوردی به شدت اهمیت دارد و باید بتوانید در برابر بارشهای غیرمنتظره آماده باشید. توصیه میکنیم که پانچو یا بارانی خود را در دسترسترین قسمت کولهپشتی بگذارید. تصور کنید پانچو را در پایین کوله بگذارید و در هنگام بارش به دنبال آن بگردید؛ ممکن است زمان زیادی بگذرد و شما خیس و سرد شوید!
اگر در مورد نحوهی کولهچینی اطلاعات کافی ندارید، نگران نباشید! میتوانید منابع مفیدی در این زمینه پیدا کنید که به شما کمک میکند.
حتی اگر هوا به ظاهر خوب باشد، سه ماه ابتدایی سال هنوز هم از طبع سردی برخوردار است. بهویژه در ارتفاعات، ممکن است به پوشش گرمتری نیاز داشته باشید. بنابراین، هنگام لایهبندی لباس کوهنوردی، علاوه بر لایههای مناسب برای دماهای گرمتر روز، باید یک لایه اضافی برای محافظت در برابر سرما نیز در نظر بگیرید. نیازی به حمل کاپشنهای سنگین نیست، اما حتماً به یک لایه گرمایشی نیاز خواهید داشت.
با شروع فصل بهار، احتمال وجود حشرات مزاحم نیز افزایش مییابد. بنابراین فراموش نکنید که دستکش و کلاههایی که شما را محافظت کنند، به همراه داشته باشید. حتی برخی از کلاههای آفتابی به تکنولوژیهای ضدحشره مجهز هستند که میتوانند از شما در برابر این موجودات محافظت کنند. آیا از وجود چنین مدلهایی آگاه بودید؟ آگاهی از خطرات فصلی و تعامل با طبیعت میتواند شما را از بروز مشکلات در هنگام کوهنوردی مهار کند.
پوشش مناسب برای کوهنوردی در فصل تابستان
احتمالاً تصور میکنید که فصل زمستان تنها زمانی است که باید به پوشاک کوهنوردی توجه ویژهای کنید، اما باید بدانید که انتخاب لباس مناسب در تابستان نیز به اندازه زمستان اهمیت دارد و میتواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت شما داشته باشد. نباید خطر آفتاب سوختگی در کوهستان را نادیده بگیرید!
نور آفتاب میتواند آسیبهای جدی به پوست شما وارد کند. بنابراین، ضروری است که در تابستان به تجهیزاتی مانند کلاه آفتابی، شلوار یا شلوارک، جوراب، عینک آفتابی، تیشرتهای با آستین بلند، دستمال گردن، صندل و کرمهای ضدآفتاب توجه ویژهای داشته باشید. قبل از شروع سفر، مطمئن شوید تمام این لوازم را در کولهپشتی خود دارید.
اگرچه ممکن است در روزهای گرم سال تمایل به پوشیدن شلوارک و تیشرت داشته باشید، به شما توصیه میکنیم از شلوارهای شلوارکشو استفاده کنید. این کار کمک میکند تا اگر آفتاب سوزان بود، پوست شما از آسیب در امان بماند و هنگام نیاز، از محافظت شلوار یا بلوز آستین بلند بهرهمند شوید.
بسیاری از افراد گاهی اهمیت محافظت از پوست خود را نادیده میگیرند و به دلیل گرما به پوشیدن بلوزهای آستین کوتاه و شلوارک روی میآورند. اما باید به یاد داشته باشید که سلامت پوست شما از همهچیز مهمتر است و باید از آن به خوبی محافظت کنید. هنگام کوهنوردی، فعالیت شما باعث تعریق میشود و در ارتفاع، ممکن است بادهای سردی بوزند. بنابراین، فرقی نمیکند در کدام فصل از سال هستید، همیشه یک بادگیر را همراه داشته باشید.
راهنمای پوشاک کوهنوردی در فصل پاییز
پوشاک مناسب برای کوهنوردی در فصل پاییز نیازمند توجه به چندین نکته اساسی است. نخستین و مهمترین اصل در انتخاب لباس، آرامش و راحتی حین انجام فعالیتهای کوهنوردی است. با شروع پاییز، دما به تدریج کاهش مییابد، بنابراین ضروری است که از لباسهایی با گرمای کافی استفاده کنید تا در طول مسیر احساس سرما نکنید.
به یاد داشته باشید که پاییز بهخصوص به دلیل بارشهای متناوب خود، میتواند شرایط جوی نامساعدی را به دنبال داشته باشد؛ لذا انتخاب لباسهای ضد آب و مقاوم در برابر باران اهمیت زیادی خواهد داشت. این موضوع به شما کمک میکند تا در صورت بروز بارندگی، احساس راحتی و ضدآب بودن خود را حفظ نمایید.
فصل پاییز مشابه بهار، تغییرات جوی ناگهانی را به همراه دارد. به همین دلیل لایهبندی لباسهای شما باید به دقت انجام گیرد. این کار به شما این امکان را میدهد که در زمان احساس گرما، به راحتی از پوشش خود کم کنید و در صورت کاهش دما، از بدن خود در برابر سرما حفاظت نمایید.
برای این فصل، شلوارهای تبدیلشونده گزینهای ایدهآل به شمار میروند؛ این شلوارها معمولاً دارای زیپ هستند و میتوانند به شلوارک تبدیل شوند. این ویژگی باعث میشود که بتوانید با توجه به تغییرات دما، به راحتی از آنها استفاده کنید.
علاوه بر این، کلاههای آفتابی نیز انتخابی هوشمندانه برای این زمان هستند. این کلاهها نه تنها از تابش مستقیم نور خورشید جلوگیری میکنند، بلکه در مواقع بارش ناگهانی نیز از تماس آب باران با صورت شما جلوگیری میکنند و به این ترتیب دید شما را در شرایط آب و هوایی نامساعد حفظ میکنند.
با رعایت این نکات و استفاده از لباسهای مناسب، میتوانید از کوهنوردی در فصل پاییز لذت ببرید و به طور مؤثری از خود در برابر تغییرات جوی محافظت کنید.
فصل زمستان و لباسهای کوهنوردی مناسب
زمستان با ویژگیهای خاص خود به فصل منحصر بهفردی تبدیل میشود که نیازمند تجهیزات مخصوص است. در این فصل، هر نوع غفلت میتواند شما را متوجه خطرهای جدی مانند هایپوترمی کند. با این حال، تلاش برای لذت بردن از زیباییهای طبیعی در این فصل سرد ارزشمند است!
زمستان، به واقع معنای سرما را یدک میکشد و در ارتفاعات، این سرما به شدت افزایش مییابد. در حالی که فعالیتهای کوهنوردی باعث افزایش دما در بدن میشود، باید به انتخاب حجم لباسهای خود توجه کنید. بر همیشه نیازی نیست که به خاطر سرما، هر چه لباس دارید، بپوشید!
انتخاب صحیح پوشش میتواند به این معنا باشد که با استفاده از تعداد معدودی لباس، از بهترین نتیجه بهرهمند شوید. در واقع، پوشیدن حجم زیاد لباسها علاوه بر گرمای اضافی و تعریق، میتواند آزادی حرکت شما را کاهش دهد و موجب خستگی شما در حین فعالیت شود. بنابراین، دقت در انتخاب لباسهای زمستانی بسیار حائز اهمیت است.
به عنوان مثال، توجه به متریال لباسها میتواند تأثیر زیادی در راحتی شما داشته باشد. لباسهایی با الیاف پشم مرینوس دارای تنفسپذیری عالی هستند و به خاطر وجود هوا در بین منفذهایشان، از هدر رفتن گرمای بدن جلوگیری میکنند. این تنها یکی از نمونههای موجود است و دنیای پوشاک کوهنوردی زمستانی بسیار وسیعتر از این موارد است!
علاوه بر این، ضدآببودن تجهیزات زمستانی بسیار مهم است. فراموش نکنید که حتماً لباسهای ضدآب تهیه کنید و در صورتی که کفش شما ضدآب نیست، با استفاده از اسپریهای مخصوص میتوانید به مدت معینی آنها را در برابر رطوبت محافظت کنید.
در مورد سیستم لایهبندی، به شما پیشنهاد میکنیم به فصل زمستان یک لایه دیگر اضافه کنید و از سه لایه به چهار لایه تغییر کنید. این بدان معنی است که بعد از لایه گرمایشی، باید یک لایه عایق اضافی داشته باشید و در نهایت یک لایه محافظ قوی نظیر گورتکس. این لایه عایق گرمایشی باید به گونهای طراحی شود که لایههای زیرین را به خوبی بپوشاند. معمولاً این نوع لباسها از الیاف پر یا مصنوعی ساخته میشوند.
اگرچه الیاف مصنوعی معمولاً سنگینتر و حجیمتر هستند و قدرت عایق پر را ندارند، اما فراموش نکنید که در شرایطی که احتمال خیس شدن وجود دارد، انتخاب الیاف مصنوعی منطقیتر است؛ زیرا عایق پر در شرایط مرطوب، کارایی خود را از دست میدهد. لایه نهایی باید از جنس قوی و ضدآب باشد تا شما را در برابر عناصر محیطی مصون کند.
این روش لایهبندی ایدهآل به شما این امکان را میدهد که به راحتی لایهها را کاهش دهید یا بر اساس نیازهای خود، آنها را تغییر دهید. به خاطر داشته باشید که حفظ سلامتی و بازگشت ایمن به خانه، مهمترین اصل در کوهنوردی است. تنها در این صورت است که میتوانید موفقیتهای خود را جشن بگیرید.
در نهایت، یادتان نرود که ضدآفتاب را هم در این فصل فراموش نکنید! اشعههای خورشید در زمستان هیچ کم از آفتابهای سوزان تابستان ندارند!