آنچه در این مقاله خواهید خواند
قله اروان بیگ ؛ مرز زیبایی‌های تهران و مازندران
قله اروان بیگ با ارتفاع تقریبی 2800 متر، یکی از جلوه‌های زیبای رشته‌کوه‌های البرز شرقی است که در مجاورت جاده سوادکوه و بر فراز گردنه گدوک قرار گرفته است. این قله، به عنوان مرز طبیعی استان تهران و مازندران، مقصدی جذاب برای کوهنوردان و طبیعت‌گردان به شمار می‌رود. نام این قله در برخی منابع به اشتباه “اروان بیک” نیز ذکر شده است.
قله های اطراف اروان بیگ
اروان بیگ در امتداد یک خط‌الراس با قله‌های ورسه سر و بزگوش (بزکش) هم‌جوار است که در جهت شمال و شمال شرقی آن قرار دارند.
گردنه گدوک تنها محل صعود به اروان بیگ نیست، بلکه خود یک مقصد عمومی برای فعالیت‌های طبیعت‌گردی است. مراتع و مسیرهای خاکی اطراف، میزبان کمپ و شب‌مانی، گروه‌های دوچرخه‌سواری، دوندگی و مدیتیشن هستند.
علاوه بر اروان بیگ، کوهنوردان نیمه‌حرفه‌ای و حرفه‌ای از گدوک برای صعود به قله‌های بلندتر نظیر ورسه سر (حدود ۳,۰۰۰ متر)، اتابک (حدود ۳,۲۰۰ متر) و پلنگ کوه (حدود ۲,۳۰۰ متر) نیز استفاده می‌کنند.
راهنمای صعود به قله اروان بیگ
قله اروان بیگ به دلیل دسترسی آسان و مسیرهای متنوع، مقصدی مناسب برای سطوح مختلف کوهنوردی است:
مسیرهای رایج صعود
به طور کلی، سه مسیر اصلی برای صعود و فرود از قله اروان بیگ وجود دارد:
الف. مسیر جنوبی (متداول‌ترین و آسان‌ترین)
- مبدأ صعود: گردنه گدوک (جنب آش گدوک یا هلال احمر).
- ویژگی‌ها: این مسیر متداول‌ترین راه صعود است و به دلیل مسافت نسبتاً کوتاه (حدود ۵ کیلومتر رفت و برگشت)، برای کوهنوردان مبتدی و غیر مبتدی کاملاً مناسب است.
- نکات: صعود از این مسیر در زمستان نیز، بدون چالش و خطر جدی، امکان‌پذیر است.
ب. مسیر شرقی (چپ دره)
- مبدأ صعود: پایین گردنه گدوک، منطقه چپ دره.
- ارتفاع مبدأ صعود: ۱,۸۴۰ متر.
- مسافت تا قله: حدود ۶ کیلومتر با ۹۳۰ متر اختلاف ارتفاع.
- مدت زمان صعود: با گام متوسط حدود ۴.۵ ساعت.
- لوکیشن چپ دره: (جهت استفاده در مسیریاب) ۳۵.۸۷۴۴۵۲, ۵۲.۹۴۵۴۰۱
- نکات مسیر چپ دره:
- بخش‌هایی از مسیر تا قله دارای جاده و پاکوب است.
- در صورت بارش، بخش‌هایی از مسیر می‌تواند گل و شل باشد که ممکن است نیاز به عبور از بستر خشک رودخانه یا پاکوب‌های بالاتر (سمت راست دره) داشته باشد.
- این مسیر برای افراد با توان بدنی متوسط و مبتدی مناسب است، اما تجربه یک برنامه ۱۰ ساعته را نیاز دارد.
ج. مسیر یال بلند شرقی (مسیر فرود غیرمتداول)
- مبدأ: گردنه گدوک.
- ویژگی‌ها: این مسیر به دلیل داشتن پوشش جنگلی انبوه و فاقد پاکوب مشخص بودن در برخی قسمت‌ها، مسیر متداول صعود و فرود نیست.
- نکات: استفاده از این مسیر، به‌ویژه در بخش انتهایی که پوشش جنگل بیشتر می‌شود، تجربه کافی در پیمایش‌های فاقد پاکوب و همراه داشتن فایل ترک را ضروری می‌سازد.
نکات مهم و الزامات مسیر
- آنتن دهی: روی قله و یال‌ها آنتن موبایل برقرار است، اما در مبدأ صعود در مسیر چپ دره آنتن وجود ندارد.
- منابع آب: یک گوسفندسرا در مسیر صعود از چپ دره، حدود ۱ ساعت مانده به قله، می‌تواند منبع آب باشد.
- امنیت خودرو: محل پارک خودرو در ابتدای چپ دره معمولاً پشت یک تپه شنی و دور از دید مستقیم جاده اصلی است.
- بازگشت به مبدأ: در صورت فرود در گردنه گدوک (مثلاً مقابل آشکده آقا اسدالله)، برای رسیدن به محل پارک ماشین در چپ دره، باید حدود ۱.۵ کیلومتر (حدود ۲۰ دقیقه) پیاده‌روی از کنار جاده و سپس جاده خاکی کنار تونل را طی کنید.
موقعیت جغرافیایی و ارتفاع گدوک
گردنه گدوک با ۲,۲۲۵ متر ارتفاع از سطح آب‌های آزاد، نه‌تنها مرتفع‌ترین بخش جاده فیروزکوه است، بلکه مرز میان البرز شمالی و جنوبی نیز محسوب می‌شود. از نظر تقسیمات کشوری، این گردنه و روستای مجاور آن، شمال شرقی‌ترین نقطه استان تهران و شهرستان فیروزکوه به شمار می‌آید. (مختصات جغرافیایی: شمالی و شرقی). تنها چند کیلومتر پس از عبور از این گردنه، طبیعت منطقه به کلی تغییر کرده و جنگل‌های انبوه شمال نمایان می‌شوند.
شرایط آب‌وهوا و ملاحظات ایمنی
هوای گردنه گدوک در بیشتر ایام سال سرد، برفی و مه‌آلود است. ارتفاع زیاد این منطقه سبب شده تا مه غلیظ در اغلب روزها گردنه را در بر گیرد. این شرایط جوی باعث شده که گردنه گدوک از نظر رانندگی، یکی از پرخطر‌ترین نقاط محور فیروزکوه نیز محسوب شود.
طبیعت و اکوسیستم منطقه گدوک
گردنه گدوک و ارتفاعات اطراف آن، مکانی فراتر از یک مقصد کوهنوردی است. این منطقه با مراتع ییلاقی و آب‌وهوای کوهستانی خود، دارای پوشش گیاهی و جانوری غنی است:
- پوشش گیاهی: بیش از ۵۰ نوع گیاه دارویی نظیر گل گاو زبان، آویشن، اسطوخدوس، باریجه، زرشک و ولیک در این منطقه می‌روید. لاله‌ها، گون‌ها و درختان سرو نیز در مراتع به وفور دیده می‌شوند.
- جانوران: پستاندارانی چون بز، قوچ، خرس، گرگ، گراز، پلنگ و گوزن در کنار پرندگانی نظیر کبک و قرقاول در زیست‌بوم گدوک ساکن هستند.
